ارزیابی تأثیر عوامل جغرافیایی با تأکید بر عوامل انسانی و اقلیمی در بروز تصادفات جاده ای با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات

تصادفات جاده ای از عوامل بسيار مهم مرگ و مير و صدمات شديد جانی و مالی بوده و آثار سنگين اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن جوامع بشری را به شدت مورد تهديد قرار داده است . از ميان عوامل جغرافیایی که در بروز تصادفات جاده ای نقش دارند سهم پديده های اقليمی و ژئومورفولوژیکی مانند لغزندگی در سطح جاده بر اثر برف، کولاک، بهمن ، يخبندان ، ریزش ، سیلاب، لغزش و ... کم نيست. وقوع پديده های فوق در سطح جاده ها می تواند ميزان تصادفات را تا حد زيادی افزايش دهد و در بعضی مواقع انسداد و راهبندانهای گسترده ای را ايجاد می کند که باعث وارد آمدن خسارات (اقتصادی، اجتماعی، روانی و ... ) زيادی بر کشور می شود. هدف اين پژوهش اين است تا اثرات عوامل جغرافيايي بر بروز تصادفات جاده اي با استفاده از منطق فازي و سيستم اطلاعات جغرافيايي در محور مشهد-قوچان مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرارگيرد . محور مشهد-قوچان به طول 133 كيلومتر يكي از مهمترين جاده هاي كشور است كه روزانه تعداد زيادي وسيله نقليه از محور مذكور رفت و آمد مي كنند . جهت بررسي محور مذكور نياز به نقشه هاي توپوگرافي رقومي 1:250000 ،‌نقشه زمين شناسي 1:250000 ، نقشه هاي كاربري اراضي 1:250000 ، آمار ايستگاههاي هواشناسي منطقه و نيز آمار تصادفات جاده اي در لحظه و مكان وقوع تصادف در محور مشهد-قوچان مي باشد. ابتدا بانك اطلاعات تصادفات جغرافيايي به وقوع پيوسته در سالهاي اخير در محيط نرم افزار Excel ‌ ايجاد و سپس اين اطلاعات وارد نرم افزار GIS مي گردند . در مرحله بعد با كلاسه بندي فراواني تصادفات به وقوع پيوسته با توجه به شرايط جغرافيايي و تلفيق لايه هاي توپوگرافي ،‌زمين شناسي ، ‌شيب ،‌جهت شيب وكاربري اراضي در محيط GIS در محور مذكور ، نقشه پهنه بندي خطر تصادفات جاده اي با درجات زياد ، ‌متوسط ، كم و خيلي كم را به ما نشان خواهد داد . نتایج حاصل از مدل فازی نیز مشابه تحلیل های صورت گرفته به وسیله GIS می باشد و بر اساس نتایج این مدل نیز محور مورد مطالعه به سه پهنه پرخطر، خطر متوسط و کم خطر تقسیم گرید. واژه هاي كليدي: ايمنی جاده ای، تصادفات، محورمشهد – قوچان ، مخاطرات جغرافیایی، منطق فازی.